Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wywołuje daleko idące skutki w sferze majątku upadłego, w szczególności istotnie wpływając na ustrój małżeński majątkowy w jakim pozostaje konsument. Skutki te bywają niekiedy zaskakujące zwłaszcza dla tych małżonków, którzy przed ogłoszeniem upadłości przez jednego z nich ustanowili przed notariuszem rozdzielność majątkową.
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia związku małżeńskiego między małżonkami powstaje ustrój wspólności majątkowej (art. 31 § 1 zd. 1 k.r.o.), jednak małżonkowie w drodze umowy majątkowej małżeńskiej zawartej w formie aktu notarialnego mogą wspólność majątkową rozszerzyć, ograniczyć, a nawet wyłączyć (art. 47 § 1 k.r.o.). W tym ostatnim wypadku będziemy mieć do czynienia z ustanowieniem rozdzielności majątkowej (umownej), który to ustrój charakteryzuje się istnieniem jedynie dwóch majątków osobistych małżonków i brakiem majątku wspólnego. Małżonkowie mogą w umowie ustanowić rozdzielność majątkową „zwykłą” bądź z wyrównaniem dorobków.
W sytuacji, gdy wobec jednego z małżonków pozostającego w ustroju (umownej) rozdzielności majątkowej zostanie ogłoszona upadłość (konsumencka lub w trybie dla przedsiębiorców), to zgodnie z art. 53 § 1 k.r.o. ustrój umownej rozdzielności majątkowej z mocy prawa przekształci się w rozdzielność majątkową o przymusowym charakterze. Jak podkreśla się w nauce prawa, Jeżeli małżonkowie pozostawali już przedtem w ustroju rozdzielności, ich sytuacja uzyskuje dodatkową cechę przymusowości (…). Rozdzielność ta trwa przymusowo przez cały czas istnienia przyczyny (upadłości) i nie może być zmieniona w drodze umowy (tak T. Sokołowski [w:] H. Dolecki (red.), T. Sokołowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Komentarz, Wyd. II, Lex 2013, teza 1). Pozornie wydawałoby się, że wskutek ogłoszenia upadłości sytuacja majątkowa małżonków nie ulega większej zmianie, wszakże i przed jej ogłoszeniem mieli do czynienia z rozdzielnością majątkową i dwoma niezależnymi majątkami osobistymi. Jednakże w rzeczywistości mamy do czynienia z istotną różnicą, bowiem rozdzielność majątkową ustanowioną na mocy umowy w każdej chwili można znieść poprzez zmianę umowy przed notariuszem i wprowadzić w jej miejsce (względnie przywrócić) wspólność ustawową, natomiast rozdzielności majątkowej, która istnieje w okresie postępowania upadłościowego, nie można wyłączyć ani ograniczyć, gdyż ustrój ten funkcjonuje przymusowo. Stąd, mimo iż zarówno przed, jak i po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków, funkcjonuje rozdzielność majątkowa, mamy w istocie do czynienia z dwoma różnymi małżeńskimi ustrojami majątkowymi.
Jeszcze „ciekawiej” się dzieje po umorzeniu, ukończeniu lub uchyleniu postępowania upadłościowego. W myśl bowiem art. 53 § 2 k.r.o. w takich wypadkach między małżonkami powstaje ustawowy ustrój majątkowy, a więc wspólność majątkowa. Dla wielu osób, w tym nawet prawników nie zajmujących się na co dzień prawem upadłościowym, taki skutek bywa często wielkim zaskoczeniem, gdyż większość osób zakłada, że małżonkowie, którzy przed ogłoszeniem upadłości jednego z nich pozostawali w ustroju umownej rozdzielności majątkowej po zakończeniu postępowania upadłościowego zwyczajnie do tego ustroju niejako powracają. Nic bardziej mylnego, gdyż przepis ustawy nie pozostawia żadnych wątpliwości. Jeżeli więc wolą małżonków jest pozostawanie w ustroju rozdzielności majątkowej po zakończeniu postępowania upadłościowego, to nie pozostanie im nic innego, jak po raz kolejny udać się do notariusza, by w drodze umowy ustanowić rozdzielność majątkową.
Jak widać, ogłoszenie upadłości konsumenckiej wywołuje daleko idące skutki prawne w sferze majątkowej małżonków i to nawet po zakończeniu postępowania upadłościowego. Decydując się na oddłużenie w ramach procedury upadłościowej, warto się wcześniej zapoznać z konsekwencjami ogłoszenia upadłości, korzystając z pomocy profesjonalnych prawników. Wiele podmiotów świadczących na rynku pomoc prawną w oddłużeniu nie uprzedza o wielu następstwach upadłości, jak na przykład konieczność „potrącania” wynagrodzeń bądź bezskuteczność określonych czynności prawnych upadłego.
Upadłość konsumencka - wszystkie wpisy
Chcesz porozmawiać o współpracy?
Napisz do nas na: