Sytuacja życiowa dłużnika ma znaczenie
Celem postępowania egzekucyjnego jest całkowita spłata wierzyciela, który złożył na ręce komornika wniosek egzekucyjny. Nie mają tu znaczenia możliwości majątkowe czy zarobkowe dłużnika, ani jego sytuacja życiowa – komornik ma za zadanie ściągnąć całą kwotę ujętą w tytule wykonawczym wraz z kosztami egzekucyjnymi i wciąż naliczanymi odsetkami za opóźnienie. Tymczasem postępowanie upadłościowe stawia sobie za cel nie tylko spłatę wierzycieli w jak najwyższym stopniu, ale także umożliwienie umorzenia zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym. Co istotne, ustalając plan spłaty wierzycieli sąd bierze pod uwagę możliwości majątkowe i zarobkowe upadłego i to one – a nie wysokość zadłużenia – dyktują warunki spłaty. W praktyce dłużnicy mogą liczyć na umorzenie długów na poziomie kilkudziesięciu procent.
Odsetki stop!
Zgodnie z ar. 481 § 1 Kodeksu cywilnego „Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi”. Pamiętać należy, że odsetki za opóźnienie nie są jedynym prawnie dopuszczalnym rodzajem odsetek. Wyróżnić musimy tu także odsetki kapitałowe, liczone od wartości udzielonego dłużnikowi kapitału (np. odsetki od kredytu hipotecznego). W toku postępowania egzekucyjnego komornik ściąga nie tylko należność główną, ale także odsetki biegnące każdego dnia. Odmiennie sytuacja wygląda w przypadku ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Zgodnie bowiem z art. 92 ust. 1 Prawa upadłościowego (dalej Pr. Up. Z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości. Oznacza to, że naliczanie odsetek kapitałowych i za opóźnienie ulega zatrzymaniu z dniem ogłoszenia upadłości. Po jej ogłoszeniu upadły nie musi się już martwić, że jego zadłużenie będzie się zwiększać (tak jak to ma miejsce w postępowaniu egzekucyjnym). Ustawodawca przewidział jednak pewien wyjątek od tej korzystnej dla dłużników reguły. Otóż zgodnie z art. 92 ust. 2 Pr. up. Wstrzymanie naliczania odsetek nie dotyczy odsetek od wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym albo hipoteką morską. Odsetki te mogą być zaspokojone tylko z przedmiotu zabezpieczenia. W praktyce więc zadłużony konsument będzie musiał się liczyć z naliczaniem odsetek od kredytu hipotecznego, ale i tak pozostałe odsetki, w tym za opóźnienie nie będą już naliczane. Ponadto wierzytelność wynikająca z odsetek ustawowych może zostać pokryta tylko z przedmiotu zabezpieczenia. Tak więc jeśli uzyskane przez syndyka środki pochodzące ze sprzedaży nieruchomości zabezpieczonej hipoteką nie wystarczą na pokrycie odsetek hipotecznych, to dłużnik nie będzie musiał ich spłacać.
Raz a dobrze
Postępowanie upadłościowe w odróżnieniu od egzekucyjnego ma na celu doprowadzenie do rozliczenia się dłużnika z wierzycielami w jednym postępowaniu, niejako za jednym zamachem. Zasadą postępowania egzekucyjnego jest „wielość wierzycieli, wielość postępowań”, prawo upadłościowe głosi zaś regułę: „wielość wierzycieli, jedno postępowanie”. Wydaje się być oczywistym, że korzystniejsza dla dłużników jest sytuacja, w której mogą oni załatwić wszystkie swoje sprawy na jednym forum. Bierne poddanie się windykacji indywidualnej przy wielości wierzycieli oznacza po pierwsze częste wizyty w sądach (może nawet po kilka rozpraw w jednej z kilku spraw), a następnie prowadzenie kilku postępowań przez komorników (również może być ich wielu). Upadłość konsumencka daje zadłużonym możliwość uniknięcia wielokrotnej styczności z biurokratyczną machiną sądowo-komorniczą, ponieważ wszystkie długi konsumenta będą objęte jedną sprawą (choć podzieloną na dwa etapy), w którą zaangażowany będzie jeden sąd, a zaś w drugim etapie postępowania syndyk masy upadłości nadzorowany przez sędziego-komisarza.
Raz na zawsze
W sprawie tej uczestniczyć muszą (sic!) wszyscy wierzyciele dłużnika. Orzeczenie, które zakończy postępowanie upadłościowe rzeczywiście pozwoli dłużnikowi na rozpoczęcie „nowego życia”, wszakże raz na zawsze zamknięte zostaną sprawy wszystkich długów konsumenta (oczywiście tych, które powstały przed ogłoszenie upadłości). Inaczej jest w przypadku egzekucji komorniczych. Wprawdzie może się zdarzyć, że komornik umorzy prowadzoną wobec dłużnika egzekucję gdy stwierdzi jej bezskuteczność (zazwyczaj z uwagi na brak majątku dłużnika), jednak wierzyciel (aż do upływu okresu przedawnienia) nadal będzie mógł ponowić wniosek egzekucyjny, gdyż umorzenie egzekucji nie oznacza umorzenia długu. Ponadto, zadłużenie konsumentów może być odziedziczone przez spadkobierców (na podstawie art. 922 k.c.), którzy musieliby wstąpić do postępowania sądowego / egzekucyjnego w miejsce zmarłego dłużnika.
Znacznie taniej
Jak wyżej wskazano, upadłość konsumencka pozwala dłużnikom zaoszczędzić sporo czasu i nerwów związanych z uczestnictwem w postępowaniach. Zadłużeni oszczędzić mogą jednak przede wszystkim sporo pieniędzy. Z każdym postępowaniem sądowym wiążą się koszty procesu, które zawsze obejmują opłatę sądową od pozwu wniesionego przez wierzyciela (zazwyczaj 5 % wartości dochodzonej wierzytelności), a gdy w sprawę wierzyciel zaangażował profesjonalnego pełnomocnika (w osobie radcy prawnego lub adwokata), do kosztów tych doliczyć trzeba będzie także koszty działania tego pełnomocnika (tzw. koszty zastępstwa procesowego) sięgające kilkaset a nawet kilka tysięcy złotych oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł). Przy bardziej skomplikowanych procesach koszty procesu wzrastają (np. należności świadków czy biegłych). Gdy wierzyciel wygra proces w całości, dłużnik będzie musiał ponieść wszystkie te koszty (art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego). Gdy do sprawy zaangażowany zostanie komornik przedmiotowe koszty ulegną dalszemu zwiększeniu o należności organu egzekucyjnego, koszty zastępstwa prawnego w egzekucji itd. (na zasadzie art. 770 k.p.c.). Gdy dłużnik będzie miał do czynienia z kilkoma wierzycielami, którzy wybiorą drogę przymusowego ściągania zadłużenia, to nie trudno będzie o uwikłanie zainteresowanego w spiralę zadłużenia.
Upadłość konsumencka - wszystkie wpisy
Chcesz porozmawiać o współpracy?
Napisz do nas na: