Z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej nieodłącznie wiąże się przykra dla dłużnika konsekwencja w postaci utraty zgromadzonego dotąd majątku. Nierzadko tym majątkiem jest lokal mieszkalny. Dążąc do złagodzenia tej dolegliwości ustawodawca przyznał upadłemu, który utracił mieszkanie bądź dom, pewien przywilej polegający na wydzieleniu z sumy uzyskanej ze sprzedaży tego mieszkania lub domu kwoty, która zostanie upadłemu powierzona na zaspokojenie jego potrzeb mieszkaniowych.
Zgodnie z art. 342a ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe „Jeżeli upadły jest osobą fizyczną i w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy”.
Wymogi, jakie winny zostać spełnione by upadły otrzymał kwotę na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jego i osób pozostających na jego utrzymaniu są następujące:
1) upadły w chwili ogłoszenia upadłości jest właścicielem nieruchomości, która w toku postępowania zostanie (bądź już została) sprzedana przez syndyka;
2) upadły w chwili ogłoszenia upadłości zamieszkuje tę nieruchomość;
3) zachodzi potrzeba zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu.
Upadły będzie mógł swobodnie dysponować powierzoną mu kwotą, choć winien ją przeznaczyć wyłącznie na potrzeby mieszkaniowe, tj. czynsz najmu, kaucję, opłaty za media itp. Ustawa nie wymaga przy tym, by osobami pozostającymi na utrzymaniu upadłego byli jego krewni, aczkolwiek syndyk będzie badał kwestię tego, kogo mianowicie upadły utrzymuje.
Kwota powyższa nie jest przyznawana upadłemu automatycznie, bowiem winien on złożyć w tym celu stosowny wniosek do sędziego-komisarza. Sędzia-komisarz określa przedmiotową kwotę w drodze postanowienia, biorąc pod uwagę:
- potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu,
- zdolności zarobkowe upadłego,
- sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz
- opinię syndyka.
Na powyższe postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie.
Co więcej, sędzia-komisarz może przyznać upadłemu zaliczkę na poczet omawianej kwoty jeszcze przed sprzedażą lokalu lub domu jednorodzinnego. Warunkiem wypłaty przedmiotowej zaliczki jest odpowiedni stan funduszy masy upadłości, który winien na taką wypłatę pozwalać, a jednocześnie upadły opuścił lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny.
Warto także wspomnieć, iż niezależnie od ilości posiadanych lokali lub domów jednorodzinnych upadłemu przysługiwać będzie tylko jedna suma.
Upadły znajduje się więc w sytuacji bardzo uprzywilejowanej, bowiem to on, a nie jego wierzyciele, otrzymuje w pierwszej kolejności środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości. Upadły ma pierwszeństwo nawet przed wierzycielem hipotecznym, co jest wyraźnym ukłonem ustawodawcy w stronę zadłużonych konsumentów. W ten sposób realizowana jest funkcja socjalna prawa upadłościowego wobec konsumentów, choć podkreślić należy, że ten przywilej przysługuje także upadłym wobec których prowadzi się postępowanie upadłościowe w trybie dla przedsiębiorców (tak jest od 24 marca 2020 r.).
Dostrzec trzeba jednak także drugie dno omawianej regulacji: otóż powyższe przepisy mają zachęcić upadłych do rychłego opuszczenia lokalu (domu), co następnie umożliwi syndykowi sprawne wydanie nabywcy przedmiotu zakupu.
Upadłość konsumencka - wszystkie wpisy
Chcesz porozmawiać o współpracy?
Napisz do nas na: